Możliwość tworzenia fundacji rodzinnych w Polsce wprowadziła w 2023 r. ustawa o fundacji rodzinnej. Jest to stosunkowo nowe i użyteczne rozwiązanie, pozwalające na zarządzanie majątkiem rodzinnym i jego ochronę międzypokoleniową poprzez sukcesję firmy. Głównym celem fundacji jest zapewnienie i spełnianie świadczeń na rzecz beneficjentów – będących zazwyczaj osobami najbliższymi fundatorowi, członkami jego rodziny. Obowiązkowym elementem założenia tego typu jednostki jest wniesienie mienia na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości min. 100.000 zł, co obejmuje również wniesienie wkładu w postaci gospodarstwa rolnego.
Z wkładem w postaci gospodarstwa rolnego do fundacji rodzinnej wiąże się kilka ważnych aspektów, o których należy pamiętać, aby przeprowadzić tę czynność w zgodzie z obowiązującymi przepisami. Przede wszystkim należy spełnić odpowiednie wymogi wynikające z ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz uzyskać zgodę Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR).
Warto też zwrócić uwagę na ograniczenia w prowadzeniu działalności rolniczej przez fundację rodzinną. Ma to szczególne znaczenie w kontekście opodatkowania fundacji rodzinnej podatkiem CIT. Zgodnie z ustawą, może ona prowadzić działalność gospodarcza m.in. w zakresie:
- produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu,
- gospodarki leśnej.
Przekroczenie zakresu katalogu takiej dozwolonej działalności gospodarczej może się wiązać z konsekwencjami podatkowymi. Bowiem, co do zasady, fundacja rodzinna nie płaci CIT-u od bieżących dochodów, ale w przypadku, gdy wykroczy poza limity wskazane ustawą, będzie obowiązana zapłacić ten podatek według podwyższonej stawki, wynoszącej 25% od dochodów z prowadzonej działalności.
Mimo niektórych wymogów czy ograniczeń, jaki niesie za sobą założenie fundacji rodzinnej, wprowadza ona wiele udogodnień, do których zaliczyć można np. zabezpieczenie majątku rodzinnego przed podziałem, zapobiegnięcie niektórym sporom między spadkobiercami, uzyskanie korzyści podatkowych, czy kontrola nad wieloma innymi aspektami formalnymi, dzięki odpowiednim zapisom statutowym.
Warto jednak zaznaczyć, że prowadzenie fundacji rodzinnej może przynieść zamierzone rezultaty tylko, jeśli zwrócimy szczególną uwagę na aspekty formalne. Wybór odpowiedniego wkładu, jak np. w postaci gospodarstwa rolnego, złożenie odpowiednich wniosków, przestrzeganie dozwolonych norm to tylko niektóre z wielu aspektów, o jakich potencjalny fundator musi pamiętać. Jeżeli jednak zależy nam na ułatwieniu sobie tego procesu, warto zasięgnąć pomocy prawnej, gdzie rzetelna osoba podejdzie do sprawy kompleksowo, z uwzględnieniem potrzeb i interesów zainteresowanego.